چرا آموزش خواندن و نوشتن به کودکان مهم است؟

آموزش فرهنگ مالی به کودکان مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و یکی از مهم ترین اهداف آموزش مهارت های مالی به شمار می رود. زیرا سیاستمداران معتقدند کلید حل مشکلات مالی و اقتصادی چه در سطح فردی، چه در خانواده و چه در سیستم نهادی و حکومتی در دست فرزندان است. پرورش نسلی تحصیل کرده، فعال و باهوش مالی، آینده ای کاملا متفاوت را رقم خواهد زد. تا جایی که بتوانند نقش مهم فعالان و نمایندگان تغییر رفتارها و تصمیمات مالی را بر عهده بگیرند اشتباه می کنند. در این راه آموزش مهارت های مالی به فرزندان در خانواده و نقش والدین بسیار مهم است.

آکادمی هوش مالی با همکاری شبکه رادیویی تهران برای حساس کردن خانواده ها در خصوص لزوم آموزش سواد مالی به کودکان این نیاز را در قالب برنامه بازار تهران بیان کرد. در زیر خلاصه ای از محتوای افشا شده در این پخش ها را می خوانید:

سواد مالی چیست؟

سواد مالی مجموعه ای از دانش و مهارت است که به ما کمک می کند تا امور مالی شخصی خود را به طور موثر مدیریت کنیم.

در ذهن اکثر ما، دانش مالی نوع خاصی از دانش و درک است که به ما امکان می دهد ثروتمند شویم. ممکن است سواد مالی را رشته‌ای بدانیم که با صورت‌های مالی شرکت‌ها و مؤسسات بزرگ سروکار دارد. ممکن است فکر کنیم که آموزش مالی برای افراد ثروتمند است و نه برای عموم. اما هیچ یک از این ایده ها درست نیست.

سواد مالی مجموعه ای از دانش و مهارت هایی است که به ما کمک می کند تا امور مالی شخصی خود را در عمل مدیریت کنیم. این مهارت به ما می آموزد که چگونه درآمد و هزینه های خود را تخمین بزنیم، چگونه بدهی خود را پرداخت کنیم، چگونه شغل و درآمد خوبی برای خود پیدا کنیم، چگونه برای بازنشستگی سرمایه گذاری کنیم و از همه مهمتر، چگونه تصمیمات مالی درستی بگیریم.

نقطه شروع آموزش سواد مالی کجاست؟

از درآمد و هزینه گرفته تا وام و پس انداز و سرمایه گذاری، سواد مالی به ما می آموزد که چگونه امور مالی خود را مدیریت کنیم. اما سوال اینجاست که آیا می توان مهارت های مالی را آموزش داد یا همه باید سواد مالی داشته باشند؟

در بسیاری از کشورهای جهان، مفاهیم و درس های سواد مالی از سن شش سالگی به کودکان در مهدکودک ها و مدارس آموزش داده می شود. از همان لحظه ای که اولین کمک هزینه خود را دریافت کردند، با پول آشنا شدند و نحوه استفاده از آن را یاد گرفتند. بچه ها از سنین پایین با قلک ها و پس انداز، هدیه دادن و هدیه گرفتن، خرج کردن و خرید بستنی و تنقلات آشنا می شوند و درک می کنند که پول محدود است و نمی توانند هر چیزی را که می خواهند بخرند. بنابراین، عید دریافت پول و ایجاد حس پختگی در کودکان، نقطه شروع آموزش دانش مالی به کودکان است.

بار و دانش مالی

وقتی صحبت از سواد مالی می شود، همه چیز با مسئولیت شروع می شود.

شاید برخی از والدین احساس می کنند که خوب نیست فرزندان خود را درگیر مشکلات مالی کنند و بهتر است شاد باشند و تحت تاثیر مشکلات زندگی قرار نگیرند. اما واقعیت این است که کودکان علاوه بر رشد جسمانی و مهارت های حرکتی، از نظر ذهنی و شناختی نیز رشد می کنند. روانشناسان معتقدند که این پیشرفت می تواند هدایت شود. مثلاً در یک سالگی بچه ها جای خود را عوض می کنند یا مسئولیت هایی را بر عهده می گیرند. سواد مالی با مسئولیت شروع می شود. پرورش احساس مسئولیت در کودکان در اوایل زندگی ممکن است از نظر مالی مفید نباشد، اما مطمئناً وقتی آنها بزرگ شوند، مسئولیت پذیری از نظر شغلی و درآمدی به آنها کمک می کند تا به زندگی مالی بهتری دست یابند.

نقش رفتارهای مالی والدین در آموزش مهارت های مالی به کودکان

اگرچه سواد مالی موضوعی است که باید به کودکان آموزش داده شود، اما قبل از هر آموزشی، رفتار والدین خود را تقلید می کنند و یاد می گیرند که والدین چه می کنند. بنابراین هر چه رفتار مالی والدین بهتر باشد، تربیت فرزندان نیز بهتر خواهد بود. به عنوان مثال توجه به هزینه های آب و برق یا استفاده از وسایل پرانرژی در خارج از ساعات اوج مصرف، نوعی آموزش مالی است و به کودک می آموزد که هزینه ها را کنترل کند. کودکی که با یکی از والدینش به خرید می‌رود و مجموعه‌ای از اقلام تخفیف‌خورده را می‌بیند، مفاهیم مالی را از طریق مشاهده می‌آموزد و در نتیجه مهارت‌های قابل انتقال را به دست می‌آورد. به خصوص اگر والدین توضیح دهند که چرا از یک فروشگاه تخفیف خرید می کنند.

از سوی دیگر برخی از مفاهیم سواد مالی باید به تدریج آموزش داده شود. مثلاً اموال عمومی و خصوصی در پیش ک و کلاس اول تدریس می شود. به عنوان مثال، شما می دانید که تلفن خانه شما ملک عمومی است، اما تلفن همراه شما فقط برای یک نفر است. اموال عمومی می تواند توسط هر کسی استفاده شود، اما دارایی خصوصی متعلق به افراد است. وقتی بچه ها وارد سال دوم ابتدایی می شوند، متوجه می شوند که دارایی های عمومی در جامعه وجود دارد که همه شهروندان باید از آنها محافظت کنند، مانند مترو و اتوبوس. در سطح بعدی می آموزیم که باید برای کالاها و اموال عمومی هزینه کنیم و در سطوح بالاتر با نمونه هایی از خدمات عمومی مانند امنیت آشنا می شویم. آنها می دانند که مالیات چیزی است که جامعه برای این خدمات می پردازد.

در این دوره تحصیلی و در سال آخر دبیرستان دانش آموزان تعهداتی دارند و نیاز به پرداخت مالیات و خدمات دولتی دارند. و حتی نحوه پر کردن فرم مالیات. بنابراین سواد مالی به رفتار مالی والدین بستگی دارد. با این حال، نباید فراموش کرد که آموزش یک شبه اتفاق نمی افتد و نیاز به صبر دارد.

در این مسیر آموزشی و در سال آخر دبیرستان، دانش آموزان کارکرد و ضرورت پرداخت مالیات و خدمات دولتی را در ازای آن، حتی نحوه پرکردن کاربرگ های مالیاتی را فرا می گیرند. بنابراین یادگیری سواد مالی به رفتار مالی والدین بستگی دارد، اما نباید فراموش کرد که آموزش یک شبه اتفاق نمی افتد و نیاز به صبر و پشتکار دارد.

پول بدهید و بودجه بندی را به بچه ها آموزش دهید

بعد از هفت سالگی که ظرفیت ذهنی بچه ها بالا می رود و می توانند خواسته های خود را به تاخیر بیندازند، بهترین زمان برای کمک هزینه است.

کودکان ابتدا باید در مورد پول بیاموزند. این بدان معناست که یاد بگیرند که پول چیزی است که می تواند برای برآوردن نیازها و خواسته های آنها استفاده شود. از نظر روانشناسی، یکی از مهارت های اصلی که کودکان با ورود به مدرسه کسب می کنند، یادگیری اعداد و محاسبات است. شاید قبل از شروع یادگیری فقط تعداد اسکناس ها و سکه ها و فقط ارزش پول را بشمارند. اما در مدرسه می آموزند که اسکناس ها ارزش های متفاوتی دارند.

بعد از هفت سالگی که توانایی های ذهنی آنها افزایش می یابد، وقتی می توانند خواسته های خود را کنار بگذارند، بهترین زمان برای اجازه دادن است. اولین قدم این است که به آنها یک قلک بدهید و به آنها آموزش دهید که پول خود را به سه قسمت تقسیم کنند. پس انداز یعنی پس انداز پول برای چیزهایی که می خواهند. خرج کردن پولی که تایید بزرگی دارد و برای هزینه های روزانه مانند خرید غذا و در نهایت کمک یا دادن به دیگران.

توصیه می شود از سنین پایین به بچه ها انفاق را آموزش دهید تا احساس کنند بر امور مالی خود مسلط هستند. آنها متوجه می شوند که زندگی آنها بهتر از دیگران است و می توانند به دیگران کمک کنند.